Nederland in het klein : De meest 'gemiddelde' gemeente van 2023

Whooz-Marketing-MadurodamOok dit jaar heeft Whooz gekeken naar wat de meest 'gemiddelde' gemeente van Nederland is. In deze ranglijst laten we zien welke gemeenten het meest gemiddeld zijn, in de zin dat zij qua samenstelling van Whize segmenten (oftewel burgertypes) het meest op Nederland lijken. Dus als Nederland bijvoorbeeld voor 5% uit studenten bestaat, 30% (rijtjes) gezinswoningen kent en 2% van de gezinnen een vermogen van een miljoen heeft, dan is een gemeente in de Whooz definitie “gemiddeld” als binnen die gemeente de percentages voor deze groepen vergelijkbaar zijn met die van Nederland. Welke gemeente heeft de meest Nederlandse samenstelling van consumenten en vormt als het ware een marketing Madurodam?

In 2018 zijn we gestart met deze ranking. Veel burgers zoeken in ons dashboard op welke plaats hun gemeente staat en ook journalisten gebruiken de ranglijst om gemiddelde gemeenten te selecteren waar ze een representatieve groep burgers over maatschappelijke thema’s (waaronder de verkiezingen) kunnen interviewen.  Na de publicatie in 2018 waarin Apeldoorn op nummer 1 stond, werd door een theatergezelschap een programma rond dit onderwerp gemaakt. Zij vonden namelijk dat Apeldoorn helemaal niet gemiddeld was.  Door de vele leuke reacties op ons dashboard hebben wij weer een nieuwe ranglijst berekend.

De berekening

Zoals gezegd, kijken we naar de samenstelling van een gemeente en hoe die overeenkomt met de samenstelling van burgertypen in Nederland als geheel. De samenstelling van Nederland is te zien in onderstaand schema:


Whize-diagram-segmentenProcentuele verdeling van de segmenten op basis van de 8 miljoen Nederlandse huishoudens

Een gemeente is volgens de Whooz definitie ‘gemiddeld’ als het percentage huishoudens in de gemeente dat behoort bij bijvoorbeeld het Segment B - Jong en Hoopvol rond de 7,8% ligt (net als in Nederland) en het percentage huishoudens in de gemeente dat behoort tot Segment K - Luxe Leven rond de 3,3% ligt, enzovoorts voor alle 11 segmenten.

We berekenden voor elk van de 342 Nederlandse gemeenten de GINI-coëfficiënt als afwijkingsmaat. Een lage GINI-coëfficiënt wijst op een sterke gelijkenis tussen de consumentenverdeling van die gemeente en die van Nederland, een hoge GINI-coëfficiënt daarentegen wijst op een sterke afwijking tussen die gemeente en Nederland. De GINI-scores variëren van 9 (grootste gelijkenis) tot 342 (grootste afwijking).

En de winnaar is..

Alphen aan  den Rijn steeg vorig jaar van de 22e naar de 1e plaats en domineert nog steeds de lijst.  Deze is zelfs een nóg betere afspiegeling geworden van Nederland met een ongelijkheidsscore van 9 (t.o.v. 10  in 2022). Daarmee is Alphen aan den Rijn wederom de meest evenwichtige gemeente en dus hét marketing Madurodam.  Gefeliciteerd! 

Ede is nu nummer 3 ten koste van Deventer en nieuwkomer Voorne aan Zee komt binnen op plek 13. Deze gloednieuwe gemeente komt voort uit de gemeenten Brielle (17), Hellevoetsluis (65) en Westvoorne (256). Door deze samensmelting is een veel meer evenwichtige gemeente ontstaat. Dit zal wellicht voor polarisatie hebben gezorgd binnen de 3 gemeenten, maar samen zorgen ze dus voor een gemeente die behoorlijk lijkt op gemiddeld Nederland en daarmee juist evenwichtig is in deze moderne tijd.

De minst gemiddelde

De reden dat Alphen aan den Rijn bovenaan staat, is dat het de enige gemeente van Nederland is waar alle Whize Segmenten in gemiddelde mate vertegenwoordigd zijn. In alle andere gemeenten van Nederland ontbreekt minimaal 1 segment bijna volledig.  Onderaan staat Gemeente Rozendaal, in veel lijstjes bekend als de gemeente met het hoogste gemiddelde inkomen. Niet verwonderlijk dat in deze gemeente dan ook slechts 3 doelgroepsegmenten van betekenis voorkomen. Uiteraard de doelgroepen ‘Luxe Leven’ en ‘Landelijke Vrijheid’ maar ook de hoog welstandige families van het segment ‘Plannen en Rennen’ vind je hier. Op de voorlaatste plaats staat de gemeente Westerwolde waar het segment 'Landelijke Vrijheid' domineert en de aanwezigheid van andere segmenten verwaarloosbaar lijkt.

De 10 meest gelijkende gemeenten

Ben je benieuwd naar de kop en de staart van de 342 Nederlandse gemeenten? Hieronder vind je de top 10 van meest gelijkende en meest afwijkende gemeenten. Bij de meest gelijkende gemeenten is er het afgelopen jaar niet veel veranderd. De gemeente Maashorst is uit de top 10 verdwenen en is  gezakt van naar plaats 22.

meest gemiddelde gemeente 2023

Van de meest afwijkende gemeenten is de afwijking vaak te wijten aan een sterke oververtegenwoordiging van ofwel het segment 'Luxe Leven'  (Rozendaal, Laren, Bloemendaal) of juist een sterke oververtegenwoordiging van het segment 'Landelijke Vrijheid' (Westerwolde, Westerveld, Borger-Odoorn, AA en Hunze, Dantumadiel en Tubbergen).  En natuurlijk staat Amsterdam in het lijstje, want Amsterdam is met niets te vergelijken.  Ook in deze lijst zijn geen sterke wijzigingen opgetreden.

En hoe zit het met mijn gemeente?

Hoe 'Nederlands' is nu eigenlijk jouw eigen gemeente? In het interactieve dashboard bekijk je de situatie in jouw gemeente. We zijn erg benieuwd wat jij 'ziet' vanuit jouw perspectief. Stuur ons gerust een reactie!

Bekijk het dashboard

Vragen? Neem gerust contact met ons op!

Deze analyse is gemaakt op basis van ons segmentatiemodel en onze Whize data.

Meer artikelen
-----